2008 yılından beri bayan cinayetlerine ait dataları kayıt altına alan Bayan Cinayetlerini Durduracağız Platformu, 2022 yılı raporunu açıkladı. Raporda, 2022’de 334 bayanın erkekler tarafından öldürüldüğü, 245 bayanın da kuşkulu formda meyyit bulunduğu belirtildi.
Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu, 2021 yılı raporunda ise 280 bayanın öldürüldüğünü, 217 bayanın kuşkulu halde meyyit bulunduğunu tespit etmişti.
2022 yılı raporunda, 2008 yılından bu yana bayan cinayetlerinin azaldığı tek yılın İstanbul Sözleşmesi’ne imza atıldığı 2011 yılı olduğu belirtilerek, bayan cinayetlerinde yaşanan artışa dikkat çekildi. Raporda, “İstanbul Mukavelesi hakkında tartışmalar başladığından bu yana bayan cinayetleri ve kuşkulu ölümlerde artış yaşandı. İstanbul Sözleşmesiz geçirdiğimiz bu yılda da bayan cinayetleri ve kuşkulu bayan vefatlarında büyük bir artış gerçekleşti” sözleri yer aldı.
Tedbir kararına karşın korunmayan kadınlar
Rapora nazaran, bayanların yüzde 46’sı evli olduğu erkek, yüzde 10’u birlikte olduğu erkek, yüzde 8’i ise evvelce birlikte olduğu erkek tarafından öldürüldü.
Rapordan çıkan kıymetli sonuçlara nazaran, 2022 yılında 23 bayan öldürüldüğü anda fail hakkında önlem kararları olmasına karşın korunmadı. Öldürüldüğünde önlem kararı olan bayanların yüzde 50’si boşanma basamağında olduğu erkekler tarafından öldürüldü. Bayanların korunmak için yetkililere başvurduğunda bile kâfi müdafaa alamadıklarının vurgulandığı raporda, ihmallerin bayanların hayatına mal olduğun altı çizildi: “Tedbir kararlarını ihlal eden faillere gerekli süreçleri yapmayanların, bu kararları yalnızca bir kağıt modülünden ibaret sayanların ihmalleri yıl boyunca bayanların hayatına mal oldu.”
İstanbul Sözleşmesi’nin ve şiddete uğrayan yahut şiddete uğrama tehlikesi bulunan bayan ve çocukları koruyan 6824 sayılı kanunun uygulanmasını isteyen Bayan Cinayetlerini Durduracağız Platformu, bayanların aktif korunması için önlem kararlarının uygulanması, sürecin takip edilmesi, devletin tüm ünitelerinin bayan haklarını muhafazası ve vazifesini yerine getirmeyen kamu vazifelilerinin cezasız kalmaması gerektiğinin altını çizdi.
Faillerin yüzde 14’ünün isimli sicil kaydı vardı
Raporda, eldeki datalara nazaran 2022’de yaşanan bayan cinayetlerinden yüzde 14’ünde faillerin isimli sicil kayıtlarının bulunduğu belirtilerek, geçen yıl bu oranının yüzde 9 olduğu hatırlatıldı.
Ayrıca isimli sicil kaydı olan faillerin yüzde 60’ının bayanları ateşli silahlarla öldürdüğü kaydedildi. Bu bilgilerin “adli sistemde cinsiyetçi tavırların varlığını, bayanların haklarının ve güvenliklerinin önemsenmediğini” gösterdiği, isimli kaydı olan şahısların bile ateşli silahlara ulaşabildiği tabir edildi.
Kadınların yüzde 41’inin kendi hayatına dair kararlar aldığı mazeretiyle, yüzde 5’inin ise ekonomik mazeretlerle öldürüldüğü tespit edildi. Yüzde 54’ünün mazereti ise tespit edilemedi.
Raporda, bayanların çalışma durumlarının tespit etmenin ise sıkıntı olduğu kaydedildi. “Çalışma hayatına alınmayan ya da istihdamdan uzaklaştırılan bayanlar toplumda oluşan toplumsal cinsiyet temelli ayrımcılık, şiddet ve bayan cinayetleri tehlikelerine karşı daha korunmasız hale gelmektedir” denildi.
Kadın Cinayetlerini Durduracağız Platformu, intihar yahut doğal mevt üzere sunulan kuşkulu bayan ölümlerinin de aydınlatılmasını talep etti.
DW/JD, BÖ