İstanbul ofis pazarında doluluk oranı son 10 yılın en yüksek sayısı olan yüzde 84.9’a yükseldi. Gayrimenkul danışmanlık şirketi Cushman & Wakefield I TR International tarafından yapılan araştırmaya nazaran, bir devir pandeminin de tesiri ile ilginin azaldığı ofisler doldu. Hazırlanan rapora nazaran; Haziran 2023 prestijiyle genel arzı 6.46 milyon metrekare olarak gerçekleşen İstanbul, yüzde 84.9’luk doluluk oranıyla son 10 yılın en yüksek oranına ulaştı. Bu yıl içinde İstanbul Milletlerarası Finans Merkezi’nin açılmayan etaplarının tamamlanarak yaklaşık 1.5 milyon metrekare arzın ise pazara katılacağı öngörülüyor.
KİRALAR NE KADAR?
Raporda talebe paralel olarak birincil kiraların yükselme grafiği çizdiği ve geçen yıla kıyasla yılın ikinci çeyreğinde ABD doları bazında yüzde 61 artarak son 5 yılın en yüksek düzeyine geldiği belirtildi. Ülke genelinde metrekare başına birincil ofis kiralarının en yüksek olduğu bölgelerin başında 765 lirayla Levent gelirken, onu 516 lirayla Esentepe-Gayrettepe bölgesi takip etti. Kira bedeli Maslak ve Anadolu yakasında 455 TL, İzmir ve Ankara’da ise 268 TL olarak gerçekleşti.
EN DEĞERLİ CADDE ABDİ İPEKÇİ OLDU
İstanbul ana caddelerindeki birincil Kira düzeyinin yılın ikinci çeyreğinde bazında bir evvelki yılın tıpkı devrine oranla yüzde 144.4 oranında önemli bir artış kaydettiği belirtilen rapora nazaran; Abdi İpekçi Caddesi, 250 ABD$ /m²/ay birincil kira ile İstiklal Caddesi’nin (220 ABD$/m²/ay) önüne geçerek 13 yıl ortadan sonra tekrar ‘en değerli cadde’ oldu. Ana cadde mağazalarının metrekare kiraları İstanbul’da 4.545 lira, Ankara’da 1.960 lira, İzmir’de ise 1.860 lira olarak gerçekleşirken, yılın birinci yarısında toplam arz 448 alışveriş merkezi ile 14 milyon metrekareye yükseldi. Dijitalleşmenin ve akıllı teknolojilerin yükselişiyle ivmelenen perakende bölümünde markaların yeni mağazalarla büyüme stratejilerini sürdürmeye devam etmesi ve milletlerarası perakende markalarının Türkiye’deki işbirliklerini artırması da göze çarpan datalar ortasında yer aldı.
26 YIL SONRA OTOMOTİV YATIRIMI GÜNDEMDE
Raporda Türkiye’de otomotiv dalındaki yabancı firmaların üretimlerini arttırdığı ve yeni yatırım kararları verdiği bir periyottan geçmekte olduğu da ortaya koyulurken, planlanan yeni yabancı tesis ve istasyon yatırımlarının Türkiye’nin lojistik altyapı yatırımlarına sürat verdiği kaydedildi. Bu kapsamda Tofaş, 2025 yılından itibaren beş marka için planlanan hem orta uzunluk hafif ticari araç hem de binek versiyonları olan yeni “K0” üretimini duyurmuştu. Renault’nun da Bursa’da üreteceği yeni modellerle ilgili duyuruyu bu yılın sonunda yapması bekleniyor. Öte yandan, Avrupa pazarları için maksat büyüten Çinli markalardan birisinin sene sonuna kadar yatırım kararını açıklaması bekleniyor. Bu karar katılaşırsa Türkiye’ye tam 26 yıl ortadan sonra yeni bir otomotiv fabrikası yatırımı gelmiş olacak. Rapor, otomotiv bölümünde ivme kazanan ‘elektrifikasyonun’ ve elektrikli arabalarda uygulanan indirimli ÖTV oranının arttırılacağı haberlerinin, birçok yabancı elektrikli araç üreticisinin radarına Türkiye’yi aldığına da dikkat çekiyor.
AVRUPA’NIN TERCİHİ TÜRKİYE’DE ÜRETİM
Depremin akabinde imalat endüstrinin toparlanma sinyalleri verdiği ve talebin artma eğilimini sürdüreceği kaydedilen raporda, 2023 yılının birinci yarısında kategori bazında değerli kiralama süreçlerini gerçekleştirenler, lojistik ve perakende dallarında yer alan firmalar olarak öne çıktı. Rapora nazaran, yabancı yatırımcıları Türkiye’de üretim yapmaya teşvik eden etkenler ortasında düşük maliyetler, yakınlık, Avrupa ile özgür ve açık ticaret ağlarına sahip olması ve bilhassa COVID-19 pandemisinden sonra üretimin yakın kıyılara taşınmaya başlaması yer alıyor. Raporda yer alan 2023 BoF-McKinsey State of Fashion anketine nazaran, moda yöneticilerinin yüzde 65’i tedarik zinciri zorluklarını ele almak için yakın tedariği düşünüyor ve Batı Avrupalı iştirakçilerin yüzde 85’i Türkiye’den tedariklerini artırmayı tercih ediyor. Depo alanı kiralamada ise metrekare kiraları dolar bazında geçtiğimiz yıla kıyasla yüzde 33 artarken bunun son 15 yılın en yüksek düzeyi olduğu belirtiliyor.